Tedarik zinciri nedir? Tedarik zinciri yönetimi nedir? Supply chain ne demek?

Tedarik zinciri nedir? Supply chain ne demek?

Tedarik zinciri, bir ürünün ya da hizmetin tedarikçiden son kullanıcıya kadar uzanan serüvenidir. Bu süreç, ham madde aşamasından başlayıp ürünün müşteriye ulaşmasına kadar devam eder ve her adımında insanları, kaynakları, teknolojiyi ve bilgiyi kapsar. Bir nevi, ürünün veya hizmetin sahne arkasında yaşadığı yolculuk diyebiliriz. İşin içinde üreticiler, lojistik sağlayıcılar, depolama alanları, perakendeciler ve daha birçok aşama var. Amaç, bu karmaşık ağı hem maliyet açısından verimli hale getirmek hem de müşteriyi memnun etmektir. İngilizce karşılığı supply chain olan tedarik zinciri, lojistik ağı olarak da ifade edilmektedir.

Tedarik zincirini bir orkestraya benzetebiliriz. Her enstrümanın tam zamanında ve uyum içinde çalması gerekiyor. Bu uyum olmazsa ne müşteri memnuniyeti sağlanır ne de işten kâr elde edilir. Özellikle rekabetin yoğun olduğu iş dünyasında, iyi yönetilen bir tedarik zinciri şirketlere büyük avantaj sağlar. Çünkü bu zincir sadece bir lojistik ağı değil, aynı zamanda işin kalbinin attığı yerdir.

Basit tedarik zinciri nedir?

Basit tedarik zinciri, bir ürünün ya da hizmetin üretimden tüketiciye ulaşana kadar daha az aşamadan geçtiği, yerel ya da bölgesel düzeyde işleyen bir süreçtir. Bir köy fırınını buna örnek olarak verebiliriz. Ekmek yapmak için ununu hemen yakındaki bir çiftlikten aldığını ve ardından bu ekmekleri mahalledeki bakkallara veya doğrudan müşterilere ulaştırdığını düşünün. Bir ilçedeki veya küçük bir başka yerleşim yerindeki işletmelerde de aynı durum söz konusu olabilir. Her şey yakın mesafede, az sayıda aktörle ve daha kolay bir şekilde işliyor. Bu tür zincirler genelde küçük işletmelerde görülür ve basit olduğu için hızlı ve düşük maliyetlidir.

Küresel tedarik zinciri nedir?

Küresel tedarik zinciri ise çok daha geniş bir ağa yayılan ve dünyanın dört bir yanını kapsayan bir süreçtir. Örneğin, bir cep telefonunun hikayesini düşünelim. Ekranı bir ülkede üretilir, işlemcisi başka bir ülkede tasarlanır, montajı ise farklı bir kıtada yapılır. Sonrasında bu telefon, dünyanın her köşesine satılmak üzere gönderilir. İşte küresel tedarik zinciri bu demektir. Oldukça karmaşıktır, çünkü farklı ülkeler, kültürler, lojistik ağlar ve teknolojiler bir araya gelir. Ancak bu geniş yapı sayesinde, firmalar daha büyük pazarlara ulaşabilir ve çeşitli kaynaklardan faydalanabilir.

Aralarındaki fark nedir?

Basit tedarik zincirinde işler daha hızlı yürür ve riskler daha azdır, çünkü her şey genelde aynı bölgede gerçekleşir. Ama küresel tedarik zinciri, size dünyayı sunar! Kaynak çeşitliliği, daha fazla müşteri ve büyük çaplı üretim imkânı sağlar. Tabii ki, küresel sistemin zorlukları da vardır. Mesela ekonomik dalgalanmalardan ya da lojistik gecikmelerden daha çok etkilenir. Ama doğru bir yönetimle bu zorluklar avantaja çevrilebilir.

Tedarik zinciri ne iş yapar?

Tedarik zinciri, bir ürünün ya da hizmetin üretimden müşteriye ulaşana kadar geçtiği tüm aşamaları optimize eden bir sistemdir. Daha açık bir ifade ile söz konusu ürünü yapmak için gereken malzemeler nereden alınacak, nasıl üretilecek, nereye taşınacak ve en sonunda müşteriye nasıl ulaştırılacak? Bu aşamaların her birini düzenleyen sistemdir. Tedarik zincirinin asıl amacı, üretim ve pazarlama işlemlerini hızlandırmak, maliyetleri düşürmek ve ürünü ihtiyaç duyulan zamanda müşteriye sunmaktır. Yani, bir ürünün doğduğu yerden tüketicinin eline ulaşana kadar geçen serüvenin her adımında devrede olan bir sistemdir diyebiliriz.

Tedarik zinciri aşamaları nelerdir? Tedarik zinciri yönetiminin aşamaları nelerdir?

Hammadde tedariki

Bir ürünün hikayesi, hammaddenin tedarik edilmesiyle başlar. Üretimi yapılacak şey masa olsun! Bunun için kereste, çivi, tutkal gibi malzemeler gereklidir. Ya da bir çikolata üretilecekse kakao, süt ve şeker olmazsa olmaz. Tedarik zincirinin ilk görevi, bu hammaddeleri doğru yerden, doğru zamanda ve uygun fiyatla temin etmektir. Mesela, bir çikolata üreticisinin kaliteli kakao çekirdeklerini daha uygun fiyatla Ekvador’dan getirmesi. Hammaddeler kaliteli olmazsa ürün ne kadar iyi işlenirse işlensin, istenilen standartlara ulaşamaz.

Üretim süreci

Hammaddeler elde edildikten sonra sıra bunları işleyip ürüne dönüştürmeye gelir. Örneğin, kereste bir masaya, kakao çekirdekleri bir çikolataya dönüşür. Bu aşamada teknoloji, insan emeği ve doğru bir planlama devreye girer. Üretim süreci, işin merkezidir çünkü burada ürün ‘gerçek’ bir değere dönüşür. Bu aşamada kalite kontrole önem verilmelidir. Aksi halde ürün tüketiciye ulaşmadan markanın itibarını sarsacak büyük sorunlar yaratabilir.

Depolama

Üretim tamamlandıktan sonra ürünlerin tamamının satılması çoğu zaman mümkün olmaz. Genellikle üretilen çoğu ürün depolarda bekletilir. Depolama aşaması, ürünlerin düzenli ve güvenli bir şekilde saklandığı noktadır. Online bir mağaza düşünelim! Burada satılan her ürün, sipariş edilmeden önce zarar görmemesi ve nihai alıcıya ulaşana kadar beklemesi için bir depoda stoklanır. Ayrıca depolama sürecinde stok yönetimi de yapılır. Yani hangi üründen ne kadar var, ne kadar ihtiyaç olacak gibi detaylar sürekli takip edilir.

Lojistik ve dağıtım

Depolama aşamasından sonra ürünlerin doğru yere ulaşması için lojistik süreci başlar. Ürünler kamyonlarla, gemilerle, uçaklarla taşınır ve mağazalara ya da doğrudan müşterilere ulaştırılır. Örneğin, bir ayakkabı firmasını düşünün; üretilen ayakkabılar fabrikadan depoya, oradan da müşterinin kapısına kadar taşınır. İşte bu süreç lojistiğin işidir. Doğru bir lojistik yönetimi, ürünün zamanında ve eksiksiz bir şekilde teslim edilmesini sağlar. Burada aksaklık olursa, müşteriye ulaşan ürün gecikir ve bu da hem müşteriyi hem de firmayı zor durumda bırakabilir.

Satış ve teslimat

Lojistik sürecin ardından ürün nihayet müşteriye ulaşır. Bu aşama tedarik zincirinin en kritik noktasıdır çünkü müşterinin memnuniyeti burada şekillenir. İnternetten bir ürün sipariş edildiğini ve siparişin zamanında, sorunsuz bir şekilde müşterinin eline ulaştığını düşünün. Bu durumda müşteri memnuniyet artar ve müşterinin o markaya olan güveni pekişir. Ürünün müşteriye geç veya hasarlı ulaşması halinde müşteri o firmaya tekrar şans vermeyebilir. Bu yüzden satış ve teslimat aşaması, bir şirketin müşteriyle olan ilişkisini güçlendiren ya da zayıflatan en önemli adımdır.

İade ve geri dönüşüm

Tedarik zincirinin bitiş noktası bazen ürünü satmakla sonlanmaz. Kullanıcı, ürünü iade etmek isteyebilir ya da ürün ömrünü tamamladıktan sonra geri dönüştürülmesi gerekebilir.

Tedarik zincirinin faydaları nelerdir? Tedarik zinciri yönetiminin avantajları nelerdir?

• Maliyetleri düşürür
• Lojistik işlemleri hızlandırır ve kolaylaştırır.
• Fazla stok maliyetini önler.
• Şirketlerin rekabet gücünü artırır.
• Kaynakların verimli kullanılmasına ve israfı önlemeye yardımcı olur.
• Ürün hasarlarını ve hatalarını azaltır
• Müşteri memnuniyetini artırır ve sadakat oluşturur.
• Uluslararası ticareti kolaylaştırır.
• Krizlerde depolamaya bağlı olarak kesintisiz hizmet sağlar.
• Tedarikçilerle güçlü bağlar kurulmasını sağlar
• İşleri şeffaflaştırarak güven sağlar.
• Geri dönüşümle sürdürülebilirliği destekler.

Tedarik zincirinde kimler çalışır?

• Ham madde üreticileri: Hammaddeleri üreten ya da çıkaran kişiler. Mesela pamuk yetiştiren çiftçiler.
• Tedarikçiler: Üretim için gerekli malzemeleri sağlayanlar.
• Fabrika işçileri: Hammaddeleri ürünlere dönüştüren kişiler.
• Mühendisler: Üretimi planlayıp kontrol eden uzmanlar.
• Depo çalışanları: Ürünleri saklayan ve düzenli tutan ekip.
• Lojistik ekipleri: Ürünleri taşıyan kamyon şoförleri ve sevkiyat uzmanları.
• Satış ekipleri: Ürünleri mağazalarda ya da online olarak satan kişiler.
• Müşteri hizmetleri: Müşteri sorularını cevaplayan ve destek sağlayan ekip.
• Geri dönüşüm çalışanları: Kullanılmış ürünleri toplayan ve dönüştüren kişiler.
• Yöneticiler: Tüm bu süreçleri organize edip kontrol eden liderler.

Tedarik zinciri yönetimi nedir? (Supply Chain Management - SCM)

Tedarik zinciri, bir ürün ya da hizmetin hammaddeden müşteriye ulaşmasına kadar geçen tüm süreçleri kapsayan bir ağdır. Bu ağ; tedarikçiler, üretim, depolama, lojistik ve satış gibi tüm aşamaları içerir.

Tedarik zinciri yönetimi ise, bu sürecin planlanması, optimize edilmesi ve verimli bir şekilde işletilmesidir. Yani tedarik zinciri sadece sürecin ne olduğunu ifade ederken, tedarik zinciri yönetimi bu süreci nasıl daha iyi yöneteceğinizi gösterir.

Tedarik zinciri yönetiminin önemi nedir?

Tedarik zinciri "ne yapılır?" sorusuna cevap verirken, tedarik zinciri yönetimi "bunu en iyi nasıl yaparız?" sorusuna odaklanır. İkisi birbirine bağlıdır ama aynı şey değildir.

Tedarik zinciri yönetimi ile lojistik arasındaki fark nedir?

	Tedarik zinciri yönetimi	Lojistik
Kapsam	Tüm süreçleri kapsar	Taşıma ve depolamaya odaklanır
Amaç	Süreci optimize etmek	Ürünleri taşımak ve saklamak
Odak noktası	Üretimden müşteriye kadar	Taşıma ve dağıtım
Sorumluluk alanı	Stratejik ve operasyonel yönetim	Operasyonel süreçler
Zaman aralığı	Uzun vadeli planlama	Kısa vadeli süreçler