Planports CRM logo

Tam zamanlı çalışma; bir iş sözleşmesine dayalı olarak haftada belirli bir sürenin üzerinde çalışmayı ifade eden istihdam şeklidir. 4857 sayılı İş Kanunu’na göre, bir işçinin haftalık normal çalışma süresi 45 saat olsa da tam zamanlı çalışma için bu sürenin tamamını doldurmak şart değildir. Tam zamanlı (Full Time) çalışma statüsüne dahil olmak için haftada minimum 30 saat çalışmak yeterlidir. Elbette 30 saatin üzeri de tam zamanlı (full time) çalışma statüsünde olacaktır.

Tam Zamanlı Çalışma Ne Demek? Full Time Nedir?

Tam zamanlı çalışma (Full Time) nedir?

Tam zamanlı çalışma; işveren tarafından tanımlanan ve haftada 45 saatlik çalışmayı gerektiren bir iştir. Tam zamanlı (full time) bir iş için işveren o işin niteliğini ve tam zamanlı çalışacak personelin pozisyonunu belirler (Örneğin; tam zamanlı muhasebe elemanı). Dolayısıyla tam zamanlı iş teorik bir tanım olup, tam zamanlı çalışma ise ise pratik uygulamadır.

Tam zamanlı (full time) çalışma saatleri nedir?

Tam zamanlı çalışma için minimum haftalık çalışma süresi 30 saat olarak belirlenirken, genel yasal (4857 sayılı İş Kanunu) çalışma süresi olan 45 saat de tam süreli çalışmanın tipik süresi olarak kabul edilmektedir. Bir iş sözleşmesinde aksi belirtilmediyse, haftalık çalışma süresi 45 saattir.

Bu süre (45 saat), günde 7.5 saat çalışma karşılığında haftada 6 güne bölünmüştür. Kanunen zorunlu dinlenme günü haftada 1 gündür, ancak bazı iş yerlerinde bu süre 1.5 veya 2 güne çıkarılabilir. Bu durumda toplam 45 saatlik çalışma süresi, kalan günlere dengeli şekilde dağıtılır.

Çalışma saatlerinin günlük dağılımı ve mesai uygulamaları iş yerinin politikasına göre değişiklik gösterebilir. Örneğin bazı kurumlarda 09:00-18:00 arası (1 saat öğle molasıyla), bazılarında ise vardiyalı sistemler uygulanabilir. Temel prensip, haftalık çalışma süresinin 45 saati geçmemesi ve dinlenme haklarının korunmasıdır.

Tam zamanlı (tam süreli) iş sözleşmesi nedir?

Tam zamanlı iş sözleşmesi; 4857 sayılı İş Kanunu'na göre çalışanın haftada en az 45 saat çalışmayı taahhüt ettiği, işçiye güvence sağlayan ve işverene düzenli iş gücü temin eden yasal bir bağlayıcılığı olan bir sözleşme türüdür.

Tam zamanlı işte haftada en az kaç saat çalışmak gerekir? (full time çalışma saatleri)

4857 sayılı iş kanununa göre, çalışan bir işçinin haftalık çalışma saati 45 saatt olsa da aynı sayılı iş kanuna göre tam zamanlı çalışan birinin haftalık çalışma süresinin minimum 30 saat olması yeterlidir. Yani haftada 30 ila 45 saat arası çalışıyorsanız bu durumda tam zamanlı çalışıyorsunuz demektir.

Tam zamanlı çalışmada günde kaç saat çalışılmalıdır?

  • Tam zamanlı çalışmada günde kaç saat çalışılması gerektiği, iş kanunu ve ilgili düzenlemeler çerçevesinde belirlenmektedir. Tam zamanlı çalışmada günlük çalışma süresi genellikle 7.5 saat olmakla birlikte, işin ve sözleşmenin niteliğine göre değişebilir. En önemli sınırlamalar günlük 11 saati aşmamak ve ortalama haftalık 45 saati geçmemektir.
  • Aksi kararlaştırılmamışsa, bu 45 saatlik haftalık çalışma süresi haftanın çalışılan günlerine eşit olarak bölünerek uygulanır.
  • Eğer bir iş yerinde haftada 6 gün çalışılıyorsa, normal şartlarda günlük çalışma süresi 7.5 saat (45 saat / 6 gün) olmalıdır.
  • Full-time çalışmanın minimum süresi olarak haftada 30 saat kabul edilirse, bu durumda 6 gün çalışıldığı varsayıldığında günlük çalışma süresi en az 5 saat olacaktır. Ancak bu, tam zamanlı çalışmanın alt sınırı olarak değerlendirilir.

Full time işte günün hangi saatlerinde çalışılır?

Full time bir işte günün hangi saatlerinde çalışılacağı, ülkemizde uygulanan iş kanunu tarafından belirlenmiş sabit bir kurala bağlı değildir. Çalışma saatleri, işveren ve işçi arasındaki iş sözleşmesi ile belirlenir. Ancak, bu belirleme iş kanununun getirdiği bazı sınırlamalar dahilinde yapılır.

  • Günlük çalışmanın başlama ve bitiş saatleri ise işyerlerindeki uygulamalara ve işin gerekliliklerine göre farklılık gösterebilir.
  • Günlük çalışma sürelerinin haftanın günlerine eşit olarak bölünmesi zorunlu değildir. İş Kanunu'na göre günlük çalışma süresi 11 saati aşmamak koşuluyla farklı günlerde farklı saatler çalışılarak haftalık çalışma saati tamamlanabilir.Hangi gün ne kadar çalışılacağı işveren ile işçi arasındaki sözleşmede belirlenir.
  • Tarafların anlaşması ile haftalık normal çalışma süresi, haftanın çalışılan günlerine, günde 11 saati aşmamak koşulu ile farklı şekilde dağıtılabilir. Bu durumda, iki aylık bir süre içinde işçinin haftalık ortalama çalışma süresi 45 saati aşamaz (denkleştirme esası)
  • Full time çalışan bir işçi, bazı günler daha uzun (11 saate kadar) çalışabilirken, diğer günler daha kısa çalışabilir veya izinli olabilir, ancak iki aylık ortalamada haftalık çalışma süresi 45 saati geçmemelidir.

Tam zamanlı çalışma çeşitleri (modelleri) nelerdir?

Günümüz iş dünyasında tam zamanlı çalışma farklı şekillerde uygulanabilmektedir. Bu modellerin ortak noktası, haftalık 45 saatlik yasal çalışma süresini doldurmakla birlikte, çalışma mekânı ve zamanı açısından çeşitlilik göstermeleridir.

Tam zamanlı çalışma çeşitleri (modelleri) nelerdir?

Geleneksel yöntem olarak iş yerinden çalışma

En yaygın uygulanan çalışma modelidir. Çalışanlar, işveren tarafından belirlenen sabit bir mekânda (ofis, fabrika, mağaza vb.) mesai saatleri içinde çalışırlar. Çalışma saatleri genellikle 09:00-18:00 gibi standart veya vardiyalı zaman dilimlerindedir. Bu modelde çalışanların iş-yaşam dengesini kurmaları daha zordur, ancak ekip çalışması ve yüz yüze iletişim açısından avantajları bulunmaktadır.

Evden çalışma

Özellikle teknoloji şirketlerinde yaygınlaşan bu sistemde çalışanlar, işlerini iş yerine gitmeden evlerinden yürütürler. İletişim e-posta, mesajlaşma uygulamaları ve video konferans sistemleriyle sağlanır. Çalışma saatleri bazen esnek olsa da genellikle belirli çekirdek saatlerde ulaşılabilir olma zorunluluğu vardır. Bu modelde ofis masrafları azalmakta, ancak sosyal etkileşim sınırlı kalmaktadır.

Karma (Hibrit) çalışma

Son yıllarda giderek daha fazla tercih edilen bu model, iş yeri ve ev çalışmasının karışımıdır. Örneğin haftada 3 gün iş yerinde, 2 gün evde çalışma şeklinde uygulanabilir. Çalışanlar toplantı ve ekip çalışmaları için iş yerine gelirken, bireysel çalışmalarını evden yürütebilirler. Bu sistem hem esneklik sağlar hem de ekip dinamiklerini korumaya yardımcı olur. Uygulama detayları işveren ve çalışan arasında mutabakatla belirlenir.

Tam zamanlı çalışmanın avantajları nelerdir?

Tam zamanlı çalışmanın çalışan açısından avantajları:

    Maddi güvence ve istikrar

    • Her ay düzenli maaş geliri
    • Fazla mesai ücreti alma imkânı
    • Yıllık maaş artışları ve/veya ikramiyeler
    • Kıdem tazminatı birikimi

    Sosyal güvenlik avantajları

    • SGK primlerinin tam olarak yatırılması
    • Emeklilik sürecinin kesintisiz işlemesi
    • İş kazası ve meslek hastalığı güvencesi
    • Doğum izni ve süt izni hakları

    Kariyer gelişimi

    • Kurum içi eğitim ve sertifika programları
    • Terfi ve pozisyon yükselme fırsatları
    • Uzun vadeli kariyer planı yapabilme
    • Mesleki deneyim kazanma imkânı

    Yasal haklar ve güvenceler

    • İş güvencesi
    • Sendika üyeliği ve toplu sözleşme hakkı
    • Haksız işten çıkarmaya karşı koruma
    • Ücretli yıllık izin kullanımı

    Sosyal ve kurumsal faydalar

    • Çalışma arkadaşlarıyla sosyal ilişkiler
    • Şirket etkinlikleri ve organizasyonlar
    • Kurumsal kimlik ve aidiyet duygusu
    • Çalışan avantajları (indirimler vb.)

    Finansal Kolaylıklar

    • Banka kredilerinde öncelikli muamele
    • Konut kredisi ve ihtiyaç kredisi avantajları
    • Kredi kartı limit artışları
    • Bireysel emeklilik katkıları

Tam zamanlı çalışmanın işveren açısından avantajları

  • Sürekli ve bağlı çalışan kadrosu
  • Kurumsal hafızanın korunması
  • İş sürekliliği ve verimlilik
  • Ekip çalışmasına uygun ortam

Tam zamanlı çalışmanın dezavantajları nelerdir?

Tam zamanlı çalışmanın avantajları olduğu gibi dezavantajları da vardır. Aşağıda bahsedeceğimiz dezavantajlar, çalışanın kişisel önceliklerine ve şirketin kültürüne göre değişiklik gösterebilir. Bazı iş yerleri, bu sorunları hafifletmek için esnek çalışma saatleri veya hibrit modeller sunmaktadır.

Tam zamanlı çalışmanın dezavantajları şunlardır:

Zaman esnekliğinin kısıtlı olması

Mesai saatleri genellikle sabittir ve değiştirilemez. Çalışanlar, çoğu zaman kişisel ihtiyaçları için esnek davranamaz. Örneğin, doktor randevusu almak veya çocuğun okul etkinliğine katılmak gibi durumlarda izin almak gerekir. Bu da özel hayatla iş hayatını dengelemede zorluk yaratır.

Uzun çalışma saatlerinin yükü

Haftalık 45 saatlik çalışma süresi, özellikle yoğun dönemlerde daha da artabilir. Fazla mesailer, çalışanların özel yaşamından fedakarlık yapmasına neden olur. Uzun süreli çalışma temposu, zamanla tükenmişlik sendromuna yol açabilir.

Kariyerde tekdüzelik riski

Aynı pozisyonda uzun süre kalmak, mesleki gelişimi yavaşlatabilir. Özellikle büyük şirketlerde terfi süreçleri uzun zaman alır. Çalışanlar kendilerini geliştirmek için ek eğitimlere zaman ayırmakta zorlanabilir.

Fiziksel ve ruhsal sağlık sorunları

Sürekli oturarak veya ayakta çalışmak bel ve boyun ağrılarına neden olabilir. İş yeri ortamının getirdiği stres, zamanla motivasyon kaybına yol açar. İşe gidip gelmede yaşanılan trafik vb. sorunlar veya işi yetiştirme stresi ekstra yorgunluğa neden olur.

Tam zamanlı çalışmada fiziksel ve ruhsal sağlık sorunları

Ekonomik belirsizlikler

Sabit maaşlı çalışanlar, ekonomik dalgalanmalardan doğrudan etkilenir. İşten çıkarılma durumunda ise alternatif bulmak zaman alabilir.

Kurumsal kısıtlamalar

Şirket politikaları ve katı hiyerarşi, yaratıcı fikirlerin önüne geçebilir. Çalışanların inisiyatif alması bazen zorlaşır. Özellikle geleneksel yapıdaki şirketlerde değişime dirençle karşılaşılabilir.

Sosyal yaşam üzerindeki etkiler

Hafta sonları çalışma zorunluluğu, sosyal ilişkileri zayıflatabilir. Arkadaş ve aile görüşmeleri genellikle iş programına göre ayarlanmak zorunda kalır. Tatil planları da işverenin izin politikasıyla sınırlıdır.

Tam zamanlı iş sözleşmesi nasıl yapılır?

İş sözleşmesi; çalışma koşulları, ücret, çalışma saatleri, tazminatlar ve diğer önemli detayları içerir. Sözleşmenin belirli süreli mi yoksa belirsiz süreli mi olduğu açıkça ifade edilmelidir. Tam zamanlı iş sözleşmeleri genellikle belirsiz süreli olabileceği gibi, belirli süreli de olabilir. Sözleşmede her iki tarafın da hak ve sorumlulukları açıkça belirtilmelidir.

İşçi ve işveren arasındaki anlaşmazlıklarda sözleşme metni esas alınır. Bu nedenle tüm detayların eksiksiz yazılı olması büyük önem taşır. Sözleşme imzalanmadan önce hukuki danışmanlık alınması tavsiye edilir.

Tam zamanlı iş sözleşmesi yapılırken dikkat edilmesi gerekenler

  • Sözleşmede boş alan bırakılmamalı
  • Ek maddeler varsa ayrıca belirtilmeli
  • Çalışanın tüm hakları yazılı olmalı
  • Yasalara aykırı madde içermemeli
  • Değişiklikler yazılı ek sözleşmeyle yapılmalı

Tam zamanlı iş sözleşmesi yapılması prosedürü

Sözleşme öncesi hazırlıklar

  • İşveren tarafından iş tanımı net şekilde belirlenmeli
  • Çalışma koşulları ve ücret detayları önceden açıklanmalı
  • Çalışanın özgeçmişi ve referansları kontrol edilmeli
  • Gerekli belgeler (kimlik fotokopisi, diploma, SGK bildirimi) hazırlanmalı

Sözleşme hazırlama aşaması

  • İki nüsha halinde hazırlanmalı
  • Madde madde ve anlaşılır bir dil kullanılmalı
  • Tüm yasal zorunluluklar eksiksiz yer almalı
  • Özel şartlar açıkça belirtilmeli

Sözleşmede bulunması gereken temel bilgiler

  • Tarafların tam kimlik bilgileri
  • İşin başlama tarihi ve süresi
  • Görev tanımı ve sorumluluklar
  • Çalışma saatleri ve dinlenme süreleri
  • Ücret miktarı ve ödeme şekli
  • İzin hakları ve kullanım koşulları
  • Sözleşmenin feshi durumunda uygulanacak hükümler

İmza ve onay süreci

  • Her iki tarafça ıslak imza atılmalı
  • İmza tarihi mutlaka belirtilmeli
  • Çalışana bir nüsha asıl sözleşme verilmeli
  • İmza öncesi tüm maddeler okunup anlaşılmalı

Sözleşme sonrası resmi işlemler

  • SGK girişi en geç 3 iş günü içinde yapılmalı
  • Vergi kaydı kontrol edilmeli
  • Çalışan dosyası oluşturulmalı
  • Gerekli durumlarda meslek odası bildirimi yapılmalı

Tam zamanlı çalışanların yasal hakları nelerdir?

Tam zamanlı çalışanlar geniş kapsamlı yasal haklara sahiptirler. Tam zamanlı çalışanların yasal hakları, çeşitli kanunlar ve düzenlemelerle güvence altına alınmıştır. Bu haklar, çalışma sürelerinin düzenlenmesinden ücret ve izin haklarına, iş güvencesinden eşit davranılma ilkesine kadar birçok farklı alanı kapsamaktadır. İş sözleşmesi ve ilgili mevzuat hükümleri, tam zamanlı çalışanların haklarının çerçevesini çizer. Tam zamanlı çalışanların temel yasal hakları şunlardır:

Çalışma süresi

Haftalık normal çalışma süresi en çok 45 saattir. Bu süre, aksi sözleşmede belirtilmediyse geçerlidir. Günlük çalışma süresi en fazla 11 saat olabilir.

Ücret

  • Tam zamanlı çalışanlar, asgari ücretin altında bir ücretle çalıştırılamazlar. Bu hüküm özellikle tam süreli çalışanlar için geçerlidir.
  • Ücret, kural olarak ayda bir ödenir ve ödeme gününden itibaren en geç 20 gün içinde yapılmalıdır.
  • İş sözleşmesinde ücretin net veya brüt olarak belirtilmesi gereklidir.

Fazla çalışma

  • Haftalık 45 saati aşan çalışmalar fazla çalışma olarak kabul edilir.
  • İşveren, ülkenin genel yararları, işin niteliği veya üretimin artırılması gibi nedenlerle işçiye, günlük toplam çalışma süresi 11 saati aşmamak koşulu ile yılda 270 saate kadar fazla çalışma yaptırabilir.
  • Fazla çalışma ücreti, normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde elli artırılmış tutarıdır.
  • İşçi isterse, fazla çalışma ücreti yerine, her bir saat fazla çalışma karşılığında bir saat otuz dakikayı serbest zaman olarak kullanabilir. Bu serbest zamanın altı ay içinde ve işverene önceden yazılı olarak bildirilmesi koşuluyla iş günleri içinde aralıksız kullanılması gerekir .

Hafta tatili

  • Tam zamanlı çalışanlar, haftada bir gün (24 saat) dinlenme hakkına (hafta tatili) sahiptir.
  • Çalışılmayan hafta tatili günü için işveren tarafından o günün ücreti tam olarak ödenir.
  • Hafta tatiline hak kazanmada, haftanın çalışılan günleri esas alınır.

Ulusal bayram ve genel tatiller

Tam zamanlı çalışanlar, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalışmasalar bile o günlerin ücretine hak kazanırlar. Çalışmaları halinde ise, ilgili mevzuat hükümlerine göre ek ücret almaları gerekir.

Yıllık ücretli izin

  • Tam zamanlı çalışanlar, iş yerinde işe başladıkları tarihten itibaren en az bir yıl çalışmaları koşuluyla yıllık ücretli izne hak kazanırlar...
  • İzin süreleri, işçinin kıdemine göre belirlenir ve İş Kanunu'nda belirtilen esaslara tabidir.

Eşit davranma ilkesi

İşveren, haklı bir neden olmadıkça, tam zamanlı çalışanlar arasında ayrım yapamaz. Özellikle ücret ve paraya ilişkin bölünebilir menfaatler konusunda, aynı veya benzer durumda olan tam zamanlı çalışanlara eşit davranmak zorundadır.

Bilgilendirme yükümlülüğü

İşveren, iş sözleşmesinin yapılmasıyla birlikte çalışanı iş koşulları, ücret, çalışma süreleri gibi konularda bilgilendirmekle yükümlüdür. Yazılı sözleşme yapılmayan durumlarda bu bilgilendirmenin yazılı olarak yapılması zorunludur (belirli süreli ve bir ayı geçmeyen sözleşmeler hariç).

İş güvenliği önlemleri

İşverenler, çalışanların sağlığını korumak amacıyla gerekli tüm önlemleri almakla yükümlüdür. Bu kapsamda düzenli eğitimlerin verilmesi ve koruyucu donanım temini zorunludur.

İş güvencesi hükümleri

En az altı ay çalışmış olanlar iş güvencesi kapsamına girer. Geçerli sebep gösterilmeden iş akdinin feshi yasal değildir. Haksız fesih durumunda çalışanlar işe iade davası açma hakkına sahiptir.

Sosyal ve sendikal haklar

Çalışanlar, sosyal güvenlik primi ödenmesi, doğum ve evlilik izni gibi haklardan yararlanır. Sendika kurma, toplu sözleşme yapma ve grev hakkı gibi temel sendikal haklar da yasal güvence altındadır.

İş akdinin sona ermesi

İş sözleşmesinin feshi durumunda, kıdem tazminatı ve ihbar sürelerine ilişkin yasal düzenlemeler uygulanır. Çalışanlar, bu haklarının ihlali durumunda yargı yoluna başvurabilir.

Tam zamanlı çalışmadan yarı zamanlı çalışmaya geçiş mümkün mü?

Tam zamanlı çalışmadan yarı zamanlı çalışmaya geçiş veya tam tersi durum mümkündür. İş Kanunu'nuna göre, iş sözleşmesinin esaslı unsurlarında değişiklik yapılabilmesi için tarafların karşılıklı anlaşması gerekmektedir. Çalışma süresinin değiştirilmesi de bu kapsamda değerlendirilir. Çalışma sürelerinde değişiklik yapılabilmesi mümkün olmakla birlikte, tarafların mutabakatı ve yasal prosedürlere uyulması şarttır. Değişikliklerin yazılı olarak belgelenmesi ve SGK'ya zamanında bildirilmesi gerekmektedir.

Tam zamanlı çalışmadan yarı zamanlı çalışmaya geçiş

    Şartlar

    • Çalışanın yazılı talebi
    • İşverenin yazılı onayı
    • Ek sözleşme düzenlenmesi
    • SGK'ya bildirim (10 iş günü içinde)

    Etkileri

    • Ücretin yeni çalışma süresine orantılı olarak azaltılması
    • Sosyal haklarda değişiklik (yıllık izin süresi vb.)
    • Prim gün sayısının düşmesi

    Yarı zamanlı çalışmadan tam zamanlı çalışmaya geçiş

    Şartlar

    • İş yerinin ihtiyacı
    • Çalışanın uygunluğu
    • Kadro imkanı

    İşlemler

    • Yeni sözleşme imzalanması
    • Çalışma süresinin artırılması
    • Ücretin yeniden belirlenmesi
    • SGK bildirimi

Tam zamanlı çalışmadan yarı zamanlı çalışmaya geçiş veya tersi durumda değişmeyen hususlar

  • Kıdem hakları korunur
  • İş güvencesi şartları değişmez
  • Fesih bildirim süreleri aynı kalır
  • Toplu iş sözleşmesi varsa hükümleri uygulanır

Uygulamada karşılaşılan sorunlar

  • İşverenin keyfi ret hakkı yoktur
  • Geçerli sebep gösterilmeden reddedilemez
  • Anlaşmazlık halinde iş mahkemesine başvurulabilir

Yarı zamanlı (Kısmi süreli) çalışma nedir?

Yarı zamanlı çalışma, tam zamanlı çalışanlara kıyasla daha az çalışma saatini kapsayan bir istihdam şeklidir. Kısmi süreli çalışma, yürürlükteki mevzuatta belirlenmiş normal çalışma süresinin altında bir çalışma düzenini ifade eder. İş Kanunu'na göre, kısmi süreli iş sözleşmesi, işçinin haftalık çalışma süresinin, aynı iş yerindeki tam süreli emsal işçinin çalışma süresinden önemli ölçüde az olması durumunda söz konusu olur.

İş Kanunu'na İlişkin Çalışma Süreleri Yönetmeliği'nde bu durum açıkça düzenlenmiştir. Buna göre, iş yerinde tam süreli iş sözleşmesi ile çalışan emsal işçinin çalışma süresinin üçte ikisine kadar (2/3 oranında) olan çalışmalar kısmi süreli olarak nitelendirilir. Örnek vermek gerekirse, bir iş yerinde tam zamanlı çalışan işçi haftada 42 saat çalışıyorsa, aynı iş yerinde 28 saate kadar olan çalışmalar kısmi süreli sayılır. Uygulamada, haftalık çalışma süresinin 30 saatin altında olması durumu genellikle yarı zamanlı iş olarak tanımlanmaktadır.

Tam zamanlı ve yarı zamanlı çalışma arasındaki farklar nelerdir?

Her iki çalışma türünün de kendine özgü avantajları ve dezavantajları bulunmaktadır. Çalışanlar, kişisel ihtiyaçlarına ve yaşam tarzlarına uygun olan çalışma şeklini tercih edebilirler. Yasal düzenlemeler, kısmi süreli çalışanların bazı haklarının tam zamanlı çalışanlarla eşit veya orantılı olmasını sağlamayı amaçlamaktadır.

Tam zamanlı (full-time) ve yarı zamanlı (kısmi süreli) çalışma arasındaki temel farklar, ağırlıklı olarak çalışma süresi olmak üzere, ücret, kariyer fırsatları, sosyal imkânlar ve bazı yasal haklar gibi alanlarda kendisini gösterir.

Çalışma süresi açısından

Tam zamanlı çalışmada haftalık çalışma süresi 45 saattir. Yarı zamanlı çalışmada ise bu süre, tam zamanlı çalışan emsal işçinin süresinin üçte ikisini (2/3) geçemez. Örneğin, bir iş yerinde tam zamanlı çalışma 45 saat ise yarı zamanlı çalışma en fazla 30 saat olabilir.

Ücret ve ödemeler

Tam zamanlı çalışanlar aylık sabit ücret alırken, yarı zamanlı çalışanlar çalıştıkları saat oranında ücret alırlar. Yarı zamanlı çalışanların ücretleri, çalışma süreleriyle doğru orantılı olarak hesaplanır.

Sosyal güvenlik hakları

Tam zamanlı çalışanlar tam sosyal güvenlik haklarından yararlanır. Yarı zamanlı çalışanların ise prim ödeme gün sayıları, çalıştıkları süreye göre belirlenir. Ancak her iki çalışma türünde de sosyal güvenlik kapsamı aynıdır.

Yıllık ücretli izin

Tam zamanlı çalışanlar, 1 yıllık çalışma sonunda yıllık izin hakkı kazanır. Yarı zamanlı çalışanlar da aynı hakka sahiptir, ancak izin ücretleri çalışma sürelerine göre hesaplanır.

İş güvencesi

Her iki çalışma türünde de 6 ayı dolduran çalışanlar iş güvencesi hükümlerinden yararlanır. İşveren, geçerli sebep olmadan iş sözleşmesini feshedemez.

Fazla mesai

Tam zamanlı çalışanlar için yıllık 270 saat fazla mesai sınırı vardır. Yarı zamanlı çalışanlarda ise belirlenen çalışma süresinin üzerindeki çalışmalar fazla mesai sayılır.

Kıdem Tazminatı

Her iki çalışma türünde de kıdem tazminatı hakları aynıdır. Çalışanlar, 1 yılı doldurduktan sonra kıdem tazminatına hak kazanır.

Çalışma düzeni

Tam zamanlı çalışmada çalışma saatleri genellikle sabittir. Yarı zamanlı çalışmada ise işveren ve çalışanın anlaşmasıyla daha esnek çalışma saatleri belirlenebilir.

Terfi ve kariyer olanakları

Tam zamanlı çalışanların terfi ve kariyer gelişimi için daha fazla fırsatı vardır. Yarı zamanlı çalışanların ise terfi olanakları genellikle daha sınırlıdır.

Sık Sorulan Sorular

Evet, tam zamanlı bir iş sözleşmesine deneme kaydı konulabilir. Deneme süresi en çok iki ay olabilir. Ancak, deneme süresi toplu iş sözleşmeleriyle dört aya kadar uzatılabilir.

Deneme süresi, işçi ve işverenin birbirlerini tanımaları ve işçinin işe yatkınlığını tespit etmeleri için sözleşmeye konulabilen bir süredir. Deneme süresi koymak tarafların isteğine bağlıdır, ancak konulduğunda süresi kanunla belirlenmiştir. İş Kanunu'na göre deneme süresi en çok iki aydır, toplu iş sözleşmeleri ile dört aya kadar çıkarılabilir. Deneme süresinin işçi ile yapılan iş sözleşmesinin tam süreli veya kısmi süreli olmasının bir önemi bulunmamaktadır; her iki tür sözleşmede de deneme süresi uygulanabilir. Deneme süresi içinde taraflar herhangi bir yükümlülük veya tazminat ödeme zorunluluğu olmaksızın sözleşmeyi istedikleri zaman sona erdirebilirler.

  • İş mevzuatına göre tam zamanlı çalışan kadın işçiler, doğum öncesi ve sonrasında toplam 16 hafta (112 gün) ücretli analık izni kullanma hakkına sahiptir. Bu süre doğum öncesi 8 hafta ve doğum sonrası 8 hafta olarak uygulanmaktadır. Çoğul gebelik durumlarında ise doğum öncesi izin süresi 10 haftaya çıkarak toplam izin süresi 18 hafta (126 gün) olmaktadır.
  • Analık izni süresince çalışanların ücreti, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından günlük kazancın üçte ikisi (2/3) oranında ödenmektedir. İzin süresinin bitiminden sonra, kadın çalışanlar 6 aya kadar ücretsiz izin kullanabilir veya doğum sonrası ilk 60 gün içinde yarı zamanlı çalışma talebinde bulunabilirler. İşverenler, bu talepleri reddedemez ve izin sonrasında çalışanı aynı veya benzer pozisyonda işe almak zorundadır.
  • Analık izni kullanabilmek için hekim raporu, doğum belgesi ve SGK bildirimi gibi belgelerin tamamlanması gerekmektedir. Bu süreler yasal olarak belirlenmiş asgari süreler olup, iş yeripolitikaları veya toplu iş sözleşmeleri ile daha uzun izin süreleri sağlanabilmektedir.